شیخ عزالدین قسام

ملیت : سوریه   -  قرن : 13

شيخ عزالدين قسام در سال 1882 م/ 1261 ش، در روستاي (جبله) واقع در بخش لاذقيه سوريه در خانواده مذهبي متولد گرديد. قسام در 14 سالگي براي كسب علوم ديني به دانشگاه الازهر مصر رفت و مدت 8 سال در انجا اقامت نمود و از محضر اساتيد آن دانشگاه و از جمله شيخ محمد عبده استفاده نمود. قسام پس از مراجعت به زادگاهش در كنار تعليم و تربيت و بسط و نشر معارف اسلامي، به انجام فعاليتهاي سياسي نيز مبادرت ورزيد. پس از جنگ جهاني اول، در هنگام لشكركشي فرانسويان جهت تسخير سوريه، قسام با دعوت مردم به قيام عليه اشغالگران، خود رهبري عمليات جهادي عليه اشغالگران فرانسوي را بعهده گرفت. پس از يكسري جنگ و گريز، نيروهاي فرانسوي موفق به تسخير پايگاههاي انقلابيون تحت رهبري قسام در مارس و ژويه 13 ش، شدند. شيخ قسام در فلسطين ابتدا شغل معلمي را انتخاب نمود. سپس در مسجد استقلال شهر حيفا به عنوان سخنوري طراز اول مشهور شد. او از همان ابتدا بر جهاد عليه صهيونيستها اصرار مي ورزيد و به موازات آن عليه فرقه هاي ضاله اي چون قاديانيه و بهايت كه ان منطقه را با پشتيباني انگليسيها تبديل به منطقه نفوذ خود نموده بودند به مبارزه برخاست. قسام از سال 1925 م/ 134 ش، تصميم به سازماندهي يك تشكيلات مخفي به منظور جهاد عليه دولت قيمومت انگليس و صهيونيستها گرفت و از سال 1929 به فعاليتهاي خويش ابعاد جديدي بخشيد. او به عنوان عضو محكمه شرعي حيفا، روستاهاي فلسطين را زير پا گذاشت و در پرتو تماسهاي خود با كشاورزان در روستاها و نمازگزاران مسجد استقلال حيفا، توانست شماري از نيروها و عناصر انقلابي را جذب كند و در هسته هاي مخفي سازمان دهد. افراد نامزد عضويت براي مدتي تحت كنترل و اموزش قرار مي گرفتند. هر شخصي كه قصد ورود به تشكيلات قساميون را داشت، ابتدا سوره فاتحه و سپس آيات ديگري را كه مربوط به جهاد بود تلاوت مي نمود. هر عضو جديد با اداي سوگند با خدا پيمان مي بست تا ضمن تعهد به راستگويي و درستكاري، تمامي احكام اسلام را رعايت كرده و پاسدار ايدئولوژي اسلامي باشد. پس از پذيرش عضويت افراد در تشكيلات، علاوه بر آموزشهاي نظامي به آموزشهاي مذهبي نيز اهميت داده مي شد. هر يك از اعضا مكلف بود در حد توان، تعدادي از ايات و احاديث جهاد در راه خدا را حفظ نمايد. اعضا همچنين درسهايي در مورد جنگهاي صدر اسلام مي آموختند. قسام در سال 1928 م ، 12 گروه جهادي را متحد مركزي تشكيلات را مركت از (العبد قاسم ، محمد زعروره، محومد صال محمد و خليل محمد عيسي ) مشهور به ابوابراهيم الكبير را پايه ريزي نمود. اولين عمليات، در سال 1931م / 131 ش، عليه آبادي صهيونيست نشين (الياجور) در نزديكي حيفا به وقوع پيوست كه طي آن سه صهيونيست به هلاكت رسيدند. اين عمليات عليه مستعمره هاي صهيونيست نشين همواره استمرار داشت. همچنين عمليات ديگري را بر عليه عوامل صهيونيسم و مقامات انگليسي، يعني فروشندگان زمين سازماندهي مي نمودند كه اين عمليات ها تا زمان قيام بزرگ ادامه يافت. قسام در نيمه نخست نوامبر 1935 م / آبان 1314 ش، همراه 24 تن از يارانش با هدف دعوت مردم به انقلاب و تشكيل آنچه كه امروز به هسته انقلابي معروف است وارد شهر جنين شد. قسام و يارانش در روز 14 نوامبر در غازي نزديك مستعمره عين حارود مستقر شدند. كه در همان حال يك گشتي نظامي مركب از يك پليس محلي و گروهبان انگليسي در حال عبور از منطقه بودند. يكي از مجاهدين به نام (سام محمود مخزومي ) به آنان فرمان ايست داد. از آنجا كه گشتيها به فرمان توجهي ننمودند، اقدام به شليك گلوله نمود و جريان آن گروهبان انگليسي كشته و پليس محلي موفق به فرار شد، و جريان را به نزديكترين پاسگاه انتظامي اطلاع داد. لذا انگليسيها نيروهاي پليس را جهت دستگيري گروه قسام اعزام نمودند. گروه قسام كه با وضعيت دشوراي روبرو شده بود. به ناچار به طرف بيش هاي يعبد عقب نشيني كردند و در محل امن تري موضع گرفتند. شيخ قسام پيش از عقب نشيني به سمت بيشه هاي يعبد، يارانش را به دو گروه تقسيم نمود. يك گروه مامور قطع خطوط مواصلاتي انگليسي ها در شمال فلسطين و ضرفه زدن به مراكز تجمع نيروهاي انگليسي و يك گروه ده نفري ديگر به همراه قسام عازم منزل شيخ سعيد حسان يكي از دوستان قسام در بيشه هاي بعبد شدند. سرانجام در صب زود، روز 2 نوامبر 1935 م/ 1314 ش، قواي بريتانيا جنگل را به محاصره خود درآوردند و چندين هواپيماي شناسايي و جنگي براي پيدا كردن آنان بر فراز جنگل به پرواز درآمد. و زد و خورد سختي در گرفت. عليرغم انكه تعداد انگليسيها بالغ بر 4 نفر بود، ليكن گروه قسام با تمام توان به مقاومت پرداختند و هنگامي كه انگليسيها خواستار تسليم شيخ عزالدين قسام شدند او پاس داد. اما هرگز تسليم نخواهيم شد. اين جهاد در راه خداست و سپس رو به همرزمانش نمود و افزود اي برادران چون شهيدان بميريد. نبرد نابرابر به مدت 6 ساعت به طول انجاميد و طي آن 15 نفر از نيروهاي نظامي و مهاجم انگليسي به هلاكت رسيدند. سرانجام پس از ساعت ها مقاومت و پايداري، شيخ عزالدين قسام نيز به دنبال يارانش، يوسف زيباوي، و محمد حنفي مصري، خود نيز شهادت را در آغوش كشيد و به ملكوت اعلي پرواز نمود و با خون پاكش درخت تنومند اسلام و نهضت مقاومت اسلامي فلسطين را آبياري نمود. شهادت شيخ عزالدين قسام نه تنها موجب ياس مردم فلسطين و خاموشي حركت جهادي در بين مردم نگرديد، بلكه به مبارزات مردم فلسطين شور و حرارتي ديگر بخشيد و ابعاد جديدي از مبارزه مسلحانه و اسلامي را فراروي آنان قرار داد. پس از شهادت قسام، افرادي چون (شيخ فرحان السعدي ) و الوابراهيم كبير كه از فرماندهان گروه قسام بودند رهبري مبارزه عليه انگليسيها را به عهده گرفتند. ابوابراهيم الكبير در منطقه الجليل به مقاومت بر عليه اشغالگران دست ميزد و مبادرت به عمليات نظامي مي نمود. از جمله عملياتي كه او رهبري كرد، حمله به يك كاروان يهودي در جاده نابلس طولكرم بود، كه در پاس به تجاوز يهوديان به اعراب در نزديكي حيفا صورت گرفت.